Το θέμα της παροχής των σύγχρονων οπλικών συστημάτων στη Σερβία ήταν από τα βασικότερα, που συζητήθηκαν στην πρόσφατη συνομιλία μεταξύ των Προέδρων Βλαντίμιρ Πούτιν και Αλεξάντερ Βούτσιτς.
Έγιναν γνωστές και άλλες πολιτικές πρωτοβουλίες, για παράδειγμα η δημιουργία ζώνης ελεύθερου εμπορίου μεταξύ Σερβίας και Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης (ΕΑΟΕ). Σε ΗΠΑ και ΕΕ αναγκάζονται να παραδεχτούν, ότι οι θέσεις της Ρωσίας στα Βαλκάνια ενισχύονται. Και αυτό έχει την εξήγησή του.
Όπως δήλωσε ο ίδιος ο Βούτσιτς κατά την επίσκεψή του στη Ρωσία, «η στρατιωτική-τεχνολογική συνεργασίας Μόσχας και Βελιγραδίου έχει ανέρθει σε πρωτοφανές επίπεδο», καθώς «είχαμε να δούμε πολλές δεκαετίες μια τέτοια πετυχημένη συνεργασία».
Για να είμαστε εντελώς ειλικρινείς, δεν πρόκειται απλά για δεκαετίες: γενικά δεν έχει προηγηθεί ποτέ μια τέτοια συνεργασία στην στρατιωτική-τεχνολογική σφαίρα. Και όχι μονάχα στην ιστορία των σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και Σερβίας, αλλά και μεταξύ Γιουγκοσλαβίας και ΕΣΣΔ. Θεωρητικά, το μέγεθος των εξαγωγών της ρωσικής πολεμικής τεχνολογίας και του ρωσικού οπλισμού στα Βαλκάνια θα μπορούσε να συγκριθεί μόνο με τα όσα διαδραματίζονταν κατά το β’ μισό του 19ου αιώνα και πριν τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο.
«Μόλις πριν έναν χρόνο στην ουσία δεν είχαμε δική μας πολεμική αεροπορία. Είχαμε 2 Mig-21 και 2 Mig-29, όλα τα άλλα είχαν καταστραφεί στις σχετικά πρόσφατες πολεμικές συγκρούσεις, ιδιαίτερα από τους Αμερικανούς, – παραδέχτηκε ο Βούτσιτς. – Κατά την περασμένη περίοδο αγοράσαμε 11 ελικόπτερα, ενώ αυτή τη στιγμή διεξάγονται συζητήσεις για την αγορά άλλων έξι. Για μας, είναι πολύ μεγάλος αριθμός».
Το Βελιγράδι σκοπεύει επίσης να αγοράσει από τη Ρωσία συστήματα Αντιαεροπορικής Άμυνας. Πάνω σε αυτό το ζήτημα αυτή τη στιγμή διεξάγονται συνομιλίες των Σέρβων ειδικών με τους εκπροσώπους της “Rosoboronexport”. Επιπλέον, ήδη τον Οκτώβρη η σερβική Πολεμική Αεροπορία έλαβε από τη Ρωσική Ομοσπονδία έξι καταδιωκτικά Mig-29, εν είδει στρατιωτικής-τεχνολογικής βοήθειας.
Επίσης, εν είδει μέτρου στήριξης από τη Ρωσία η Σερβία θα λάβει δωρεάν 30 τανκς Τ-72 και 30 στρατιωτικά ανιχνευτικά σκοπευτικά οχήματα BRDM-2. Τέλος, στην ημερήσια διάταξη θα συζητηθεί το θέμα της παροχής στην Σερβία των συστημάτων “BUK-M1” και “BUK-M2”, καθώς και του πυραυλικού συγκροτήματος αντιπυραυλικής άμυνας “Tunguska”.
Γενικά, οι παράμετροι της συνεργασίας σε αυτή την σφαίρα ήταν σαφείς και νωρίτερα: η απόλυτη καινοτομία των τελευταίων ημερών είναι μονάχα η παροχή των στρατιωτικών ελικοπτέρων μεταφοράς. Ωστόσο το ενδιαφέρον του Βελιγραδίου για τη σύνοψη συμφωνίας περί ζώνης ελεύθερου εμπορίου με την ΕΑΟΕ αποτελεί στην ουσία μια είδηση-βόμβα. Αυτό δήλωσε ο Βούτσιτς στα πλαίσια της ομιλίας του μπροστά στους φοιτητές του Κρατικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας.
«Εργαζόμαστε εδώ και καιρό πάνω σε αυτό το ζήτημα, θέλουμε να δημιουργήσουμε μια ζώνη ελεύθερου εμπορίου με την ΕΑΟΕ, – υπογράμμισε ο Βούτσιτς. – Θεωρώ, ότι η καινούρια συμφωνία θα συνεισφέρει τα μέγιστα στις σχέσεις μας. Αυτή τη στιγμή δεν βλέπω να υπάρχουν προβλήματα».
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν με τη σειρά του δήλωσε, σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της συνομιλίας με τον ομόλογό του, ότι η δημιουργία ζώνης ελεύθερου εμπορίου μεταξύ ΕΑΟΕ και Σερβίας «θα προσφέρει νέες δυνατότητες για την ανάπτυξη των επιχειρησιακών σχέσεων».
Ο Βούτσιτς έχει υπογραμμίσει επανειλημμένα στο παρελθόν, και το υπογραμμίζει και σήμερα: η Σερβία «βρίσκεται στον δρόμο για την Ευρώπη». Ωστόσο αποτελεί παράδοξο το γεγονός ότι ούτε ο ίδιος, ούτε και κάποιος άλλος στο Βελιγράδι αντιλαμβάνεται τι σημαίνει αυτό το τελετουργικό ξόρκι από πρακτικής πλευράς. Για ένα αρκετά μεγάλο διάστημα κατάφερνε με τη βοήθεια της μαγικής αυτής φράσης να παραλύει την συνείδηση των Βρυξελλών και της Ουάσινγκτον, ωστόσο, καθώς φαίνεται, η υπομονή των αμερικανών έχει φτάσει στα όριά της.
Εδώ και μερικούς μήνες οι απεσταλμένοι της Ουάσινγκτον άρχισαν να απαιτούν από το Βελιγράδι σε μορφή τελεσίγραφου, άλλοτε και με προφανή αναίδεια, να λάβει μια ξεκάθαρη θέση. Άρχισαν στο μεταξύ και οι Βρυξέλλες να υποψιάζονται ότι κάτι δεν πάει καλά με αυτόν τον «δρόμο για την Ευρώπη», που οδηγεί καθώς φαίνεται σε μια διαφορετική Ευρώπη από αυτήν, που προέβλεπε το σχέδιο. Όμως οι Ευρωπαίοι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα γι’ αυτό, οι δε αμερικανοί έχουν ξεπέσει ολοκληρωτικά στις φωνασκίες και τις απειλές, πράγμα που δικαίως προκαλεί την αντίδραση των Σέρβων ακόμα και στο επίπεδο της καθημερινής ζωής.
Έτσι και αυτή τη φορά ο Βούτσιτς υπογράμμισε, ότι η Σερβία δεν πρόκειται επ’ ουδενί να συμμεριστεί τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Και πρότεινε να μετατραπεί η χώρα του σε μεγάλο κόμβο μεταφοράς φυσικού αερίου, αφού είναι τόσο δύσκολο να συνεργαστεί κανείς με άλλες χώρες, εξαιτίας των πιέσεων που δέχονται από αμερικανικής πλευράς.
Στη Μόσχα συζητήθηκε επίσης και το θέμα του Κόσσοβου. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε μεταξύ άλλων, ότι θα αποδεχτεί οποιαδήποτε κοινή απόφαση μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινα πάνω σε αυτό το ζήτημα. Υπογράμμισε όμως, ότι η κατάσταση θα πρέπει να εξομαλυνθεί με πολιτικό τρόπο, επί τη βάσει του διαλόγου μεταξύ των πλευρών και σε συμφωνία προς την Ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Στην πραγματικότητα αυτή η διπλωματική διατύπωση σημαίνει ότι η Μόσχα στηρίζει την θέση του Βελιγραδίου, καθώς από την άποψη των περισσοτέρων Ευρωπαϊκών χωρών και των ΗΠΑ το Κόσσοβο θεωρείται ήδη ανεξάρτητο κράτος. Η Σερβία από την άλλη επιμένει στην αποκατάσταση του διαλόγου και δεν αναγνωρίζει την έξοδο της περιοχής από την σύστασή της.
Σε αντίθεση από πολλούς γείτονές της, η Σερβία είναι πρόθυμη να προβάλλει ανοιχτά τη φιλική της σχέση με τη Μόσχα, πράγμα που, σύμφωνα με τα κριτήρια του σύγχρονου κόσμου, είναι από μόνο του ένα αρκετά θαρραλέο βήμα. Για παράδειγμα, το επερχόμενο 2018 το Βελιγράδι θα λάβει μέρος σε επίπεδο κορυφής στις εκδηλώσεις, αφιερωμένες στα 75 χρόνια της Μάχης του Στάλινγκραντ, ενώ τον Φεβρουάριο θα εορτασθούν πανηγυρικά τα 180 χρόνια διπλωματικών σχέσεων με τη Ρωσία. Πέραν τούτου, ο Βούτσιτς κάλεσε τον Πούτιν στο Βελιγράδι για την επέτειο των 800 ετών της Αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Σερβίας. Ο Ρώσος Πρόεδρος ίσως λάβει μέρος στα εγκαίνια του Ναού του αγίου Σάββα στο Βελιγράδι, η κατασκευή του οποίου κράτησε πολλά χρόνια κι αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν την επέτειο. Ο Βούτσιτς προφανώς γνωρίζει, ότι στις 18 Μαρτίου στη Ρωσία θα διεξαχθούν προεδρικές εκλογές, ωστόσο δεν αμφιβάλλει για το αποτέλεσμά τους.
Για τον ίδιο ήταν η πρώτη επίσημη επίσκεψη στη Μόσχα ως επικεφαλής της χώρας. Ο Βούτσιτς έβαλε τα δυνατά του ώστε να προφέρει όσο περισσότερες φιλικές διατυπώσεις γινόταν, γεγονός που προφανώς θα προκαλέσει νέο κύμα κριτικής στη Δύση. Όμως όσο περισσότερη παράλογη πίεση ασκούν στο Βέλγιο η Ουάσινγκτον και οι Βρυξέλλες, τόσο πιο ανοιχτά ο Βούτσιτς και η κυβέρνησή του εκφράζουν την αφοσίωσή τους στις φιλικές σχέσεις με τη Ρωσία.
Στη Ουάσινγκτον εκτιμούν τα τεκταινόμενα ως «κατάρρευση της αμερικανικής διπλωματίας». Οι συζητήσεις περί της «εξάπλωσης της Ρωσίας στα Βαλκάνια» (ιδίως ενόψει της κρίσης στο Μαυροβούνιο και της υποτονικής σύγκρουσης στα Σκόπια) τίθενται σταδιακά στην ίδια κατηγορία με τους «Ρώσους χάκερ». Προς το παρόν αυτό δεν οδηγεί σε μια γενική ριζοσπαστικοποίηση της κατάστασης στα Βαλκάνια, ωστόσο ένα τέτοιο ενδεχόμενο υπάρχει και το Βελιγράδι προσπαθεί να εξασφαλίσει εκ των προτέρων τη ρωσική στήριξη.
Κάπου στο παρασκήνιο σιγοκαίει η πιο επικίνδυνη εστία – η κατάσταση γύρω από τη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας και Ερτσεγοβίνης, η οποία εξακολουθεί να σχεδιάζει δημοψήφισμα για την έξοδο από τη σύσταση της χώρας της Βοσνίας και της Ερζεγοβίνης. Η ανασυγκρότηση του σερβικού στρατού υπό τέτοιες συνθήκες είναι ζωτικής σημασίας, και μπορούμε σχεδόν με βεβαιότητα να ισχυριστούμε ότι η Μόσχα θα συνεχίσει την πολιτική του εκσυγχρονισμού του πολεμικού δυναμικού της Σερβίας. Οι τωρινές παροχές των οπλικών συστημάτων είναι μονάχα η αρχή.
