Οι ρωσικές εταιρείες animation έχουν μαζέψει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια και δισεκατομμύρια τηλεθεατές.
Τα όνειρα ενός φωτεινού και όμορφου μέλλοντος συνοδεύουν το άτομο σε όλη την ιστορία του, και, φυσικά, αφορούν και τα παιδιά μας, τα οποία πρέπει να ζήσουν σε έναν καλύτερο και ομορφότερο κόσμο. Εάν ακούσουμε τη λαϊκή σοφία, στη ρωσική παροιμία “ότι πηγαίνει από γύρω έρχεται από γύρω”, είναι καλό να αναλάβουμε τη φροντίδα από νωρίς, δηλαδή, εδώ και τώρα. Όμως σήμερα υπάρχει μια πολύ παράξενη και μερικές φορές αντιφατική λογική στις ταινίες animation της σύγχρονης κοινωνίας, όπου οι εικόνες animation και οι χαρακτήρες τους, υλοποιούνται στα παιχνίδια και συνεχίζουν ανεξάρτητα τη ζωή τους, τόσο στον εικονικό όσο και στον πραγματικό κόσμο, παρασέρνοντας μαζί τους την οπτική και όλο και περισσότερο κατακτώντας το έδαφος του ψυχολογικού αντίκτυπου.
Ποιος είναι ο ήρωάς μου;
Σε ποιο κόσμο τα παιδιά μας θα ζήσουν, αν δεν δώσουμε αρκετή προσοχή στη νέα γενιά τώρα και να μην προσπαθούμε να αποτρέψουμε τη ροή των αμφισβητήσιμων και επιθετικών πληροφοριών από τις οθόνες τηλεόρασης, τις φωτεινές βιτρίνες και πάγκους, καθώς και απ’ όλα τα είδη των κινητών συσκευών. Είναι αδύνατο να μη σκεφτούμε τι παίζουν τα παιδιά μας, πώς είναι οι ήρωες των παραμυθιών και των ιστοριών τους, τι θέλουν να μιμηθούν και τι μπορούν να διδαχτούν από αυτόν τον υπερκορεσμένο κόσμο των παιχνιδιών;
Δυστυχώς, στην “μάχη για τα μυαλά” και όχι μόνο για τα παιδικά, είναι νικηφόρες κάποιες αμφίβολες αρχές. Σήμερα, έχουμε πολλά παραδείγματα του πόσο εύκολο μπορεί να γίνει κάτι όμορφο σε άσχημο και η “ακίνδυνη” ανοχή μπορεί να μετατραπεί σε επικίνδυνο “παιχνίδι”. Όπως έχει δείξει ο χρόνος, οι δημοκρατικές ιδέες και αρχές μπορούν να περιλαμβάνουν ανοχή σε παραδοσιακές αξίες χιλιάδων ετών ή να τις θρυμματίσουν με αμφιβολίες. Ως αποτέλεσμα, για το δικαίωμα να διαφυλαχτούν για τους μαθητές οι πιο σημαντικές, συναισθηματικές και θερμές λέξεις, όπως το “μαμά” και το “μπαμπά” με
τις οποίες, ουσιαστικά, αρχίζει η κάθε ανθρώπινη ζωή, πολλές “προηγμένες” χώρες πρέπει να αγωνιστούν για αυτές τις λέξεις για να μην αντικατασταθούν με τις “κρύες” αναλογίες των γονέων “γονέας №1” και “γονέας №2”. Το ακατανόητο και αδιέξοδο αίσθημα σύγχυσης, είναι πιθανώς οικείο για πολλούς γονείς, οι οποίοι πρέπει να απαντήσουν στις ερωτήσεις του παιδιού, ανέκφραστα, για παράδειγμα, γιατί η κυρία, η οποία κέρδισε το διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision, έχει μια γενειάδα, ή πώς να παίξουν με το μωρό τους με παιχνίδια που παρομοιάζουν σκουπίδια, κάδους απορριμμάτων και τουαλέτες της σειράς παιχνιδιών The Trash Pack, για να μην αναφέρουμε όλα τα είδη των σκελετωμένων και τερατώδων κούκλων μιας μεγάλης στρατιάς “περίεργων” παιχνιδιών. “Πότε”, “Γιατί” και “Πώς” ήρθαν, ωθώντας στο πίσω μέρος του μυαλού του παιδιού τα απλά ζωάκια του πραγματικού κόσμου;
Να ζει κανείς ή να μη ζει;
Οι ιδεολόγοι της εποχής μας κηρύττουν από τη μία πλευρά, υπέροχες, νέες αρχές μιας ελεύθερης κοινωνίας στην οποία όλα είναι χτισμένα γύρω από την κεντρική ιδέα της “ελευθερίας των προσώπων και του δικαιώματος της ελεύθερης επιλογής”. Αλλά από την άλλη πλευρά, στην πραγματικότητα, προτείνουν να εγκαταλειφθούν τα παραδοσιακά πρότυπα και ιδανικά, οι έννοιες της ομορφιάς και οι φιλοδοξίες προς τα μεγαλεία.
Πώς να μην συμφωνήσουμε με το γεγονός ότι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να είναι διαφορετικοί. Έχουν το δικαίωμα στην εκπαίδευση και στην αποφυγή της. Οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να εργάζονται και να προσπαθούν για την επιτυχία ή να εγκαταλείψουν τις φιλοδοξίες και να γίνουν άστεγοι και ζητιάνοι. Οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να έχουν διαφορετικές πολιτικές και θρησκευτικές αρχές, καθώς και να έχουν το δικαίωμα να βάφουν τα μαλλιά σε κάθε χρώμα. Αλλά αυτό είναι μια πολύ πονηρή λογική, μιας και αγνοεί την κατηγορία των πραγματικών δυνατοτήτων: των κοινωνικών, οικονομικών και σωματικών, οι οποίες δυνατότητες είναι σε μεγάλο βαθμό ένα θεωρητικό όριο επιλεξιμότητας. Αυτό δημιουργεί την ψευδαίσθηση της ιδεολογίας και όχι την ικανότητα ελέγχου της πραγματικότητας, γιατί στην πραγματικότητα οι άνθρωποι δεν επιλέγουν την εμφάνισή τους, σε κάθε περίπτωση, από τη γέννησή τους.
Αλλά από την άλλη πλευρά, προκύπτουν πολλά ερωτήματα. Είμαστε έτοιμοι να πούμε αντίο στην ιδέα των αντικειμενικών κριτηρίων, τα οποία είναι σε θέση να καθορίσουν την ομορφιά; Είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε το γεγονός ότι η ομορφιά και η ασχήμια είναι πλέον υποκειμενικές, και κανείς δεν έχει το δικαίωμα να υποβάλει τυχόν αντικειμενικά κριτήρια; Ότι η εξωτερική εμφάνιση μπορεί πλέον να είναι περισσότερο ή λιγότερο ατομική, λιγότερο ή περισσότερο τυπική, αλλά άσχημη εμφάνιση δεν μπορεί να υπάρχει; Τότε, είναι φυσικό που η εποχή μας είναι όμοια με τα κινούμενα σχέδια, τα οποία απομακρύνονται από τις προηγούμενες αρμονικές μορφές.
Τα animation ήταν τα πρώτα που ανέλαβαν την πρόκληση, ανταποκρίθηκαν με ατελείωτες εικόνες από πλάσματα της φαντασίας, τα οποία ενσωματώνουν νέες ιδέες, θέματα, διάθεση και υλοποίησαν τον εσωτερικό κόσμο και την ανθρώπινη πνευματικότητα. Την πραγματικότητα γύρω μας την αποίκισαν, οντότητες με εμφάνιση που δεν ταιριάζει με κανένα πρότυπο. Είναι προικισμένα με πολύπλοκους χαρακτήρες, που δημιουργήθηκαν από ανθρώπινες ιδιότητες. Την ίδια στιγμή αλληλεπιδρούν με απλούς ανθρώπους, με τις μητέρες ή τις γιαγιάδες των ηρώων των κινουμένων σχεδίων, προσπαθώντας να χειραγωγήσουν, να εξαπατήσουν, να προβούν σε εικασίες ανθρώπινα ιδανικά και συστήματα. Για την κινούμενη εικόνα δεν υπάρχει κανένα περιοριστικό όριο, δεν υπάρχει τίποτα που να μην μπορεί να μεταδώσει.
Το ρωσικό φαινόμενο στην κουλτούρα των κινουμένων σχεδίων: σύμπτωση ή κανονικότητα;
Αλλά ίσως ο κόσμος δεν είναι αρκετά έτοιμος για μια επαναστατική απόρριψη των γνωστών και δήθεν “γερασμένων” ιδεών του πρόσφατου παρελθόντος, στο οποίο, παρεμπιπτόντως, και μεγάλωσαν, ευτυχώς, η πλειοψηφία των σημερινών γονέων.
Έτσι, ίσως δεν είναι περίεργο ότι ενώ η παγκόσμια συζήτηση σχετικά με την πολιτισμική αντιπαράθεση ή την διατήρηση των παραδοσιακών αξιών είναι σε εξέλιξη , τα ρωσικά κινούμενα σχέδια με φυσικό τρόπο κατακτούν την παγκόσμια κοινωνία, κερδίζοντας τη συμπάθεια εκατομμυρίων θεατών όλων των ηλικιών. Πώς να εξηγηθεί αυτό το φαινόμενο της ρωσικής έκρηξης των animation στο σύγχρονο κόσμο, όπου, παρά το περιορισμένο δημοσιονομικό περιθώριο, τα ρωσικά προϊόντα animation δεν είναι κατώτερα από τους παγκόσμιους ηγέτες σε ποιότητα και σημασιολογικό περιεχόμενο; Ήταν ένα ατύχημα ή ένα μοτίβο ότι οι περιπέτειες της “Μάσας και της Αρκούδας” παρακολουθούνται από τον μισό κόσμο, τα παιδιά στη Βραζιλία παίζουν στον υπολογιστή το Luntik, στα κινεζάκια κυριαρχούν τα νέα φανταστικά gadgets και στον Καναδά τα παιδάκια συλλέγουν παζλ από Smeshariki;
Υπήρχε πάντα ζήτηση στον κόσμο ακόμα και για τα σοβιετικά κινούμενα σχέδια, ενώ τα ρωσικά κατά την τελευταία δεκαετία έχουν αποκτήσει παγκόσμια φήμη, κερδίζοντας σε όλους τους δείκτες της αναγνώρισης και της οικονομικής επιτυχίας. Οι μικρές ρωσικές εταιρείες παραγωγής και στούντιο κινουμένων σχεδίων έχουν δημιουργήσει πασίγνωστες μάρκες εκτός της χώρας, όντας μεταξύ των δέκα καλύτερων στούντιο κινουμένων σχεδίων του κόσμου, συνεχίζουν να κερδίζουν τις αγορές. Τα ρωσικά animation, δίχως να αλλάζουν τα πατροπαράδοτα κινούμενα σχέδια, μέχρι σήμερα, με δεξιοτεχνία και με επιτυχία συνδυάζουν καλλιτεχνικές αποφάσεις με πρακτικούς και εκπαιδευτικούς στόχους που απευθύνονται στο παιδί και στην οικογένεια. Σήμερα οι ρωσικές αντιπροσωπείες λαμβάνουν, επιτυχώς, μέρος στις μεγαλύτερες αγορές ταινιών κινουμένων σχεδίων στην Ευρώπη (Mifa), ΗΠΑ (AFM), Κίνα (CICAF) και άλλες, όπου παρουσιάζεται το έργο δεκάδων ρωσικών εταιρειών που ασχολούνται με την παραγωγή και τη διανομή των animation.
Το 2016 η ρωσική σειρά κινουμένων σχεδίων “Η Μάσα και η Αρκούδα”, παραγωγή του στούντιο “Animakkord” σκόραρε ένα δισεκατομμύρια θεάσεις στο YouTube, και η εικόνα του Ρώσου σκηνοθέτη Κονσταντίν Μπρονζίτ “Δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς το διάστημα”, που έχει παραχθεί από το στούντιο της Αγίας Πετρούπολης “Μέλνιτσα”, ήταν υποψήφια για το βραβείο “Oscar”, και αυτή ήταν η δεύτερη υποψηφιότητα στην καριέρα του, γεγονός που δείχνει το ταλέντο.
Το στούντιο “Μέλνιτσα” είναι μία από τις πιο ελπιδοφόρες σύγχρονες εταιρείες κινουμένων σχεδίων στη Ρωσία. Στεγάζεται σε ένα κτίριο με σύγχρονα πάνελ ήχου, έναν όροφο σκιτσογράφησης και έναν ξεχωριστό όροφο για 3D-γραφικά, γεμάτο με σύγχρονα μηχανήματα.
Το στούντιο “Μέλνιτσα” προβάλει κατά δυόμισι φορές περισσότερες ώρες animation, από το “Soyuzmultfilm” στα καλύτερα χρόνια του.
Τα άλλα στούντιο, επίσης αναδιατάσσουν την παραγωγή. Φαίνεται ότι το να εισπράττεις χρήματα, κάνοντας κινούμενα σχέδια, το έμαθαν και στη Ρωσία. Η εμφάνιση ρωσικών παγκόσμιων hit του επιπέδου, όπως είναι, το “The Simpsons” ή το “South Park” είναι θέμα χρόνου. Ο χρόνος θα δείξει εάν το κοινό είναι έτοιμο να παρέχει την ελευθερία της επιλογής στα παιδιά του, τα οποία όπως υποστηρίζεται, θα απομακρυνθούν από τις “γερασμένες” κατευθύνσεις, μια άλλης εποχής που μονίμως μπολιάζουν οι γονείς τους.
(Διαβάστε περισσότερα για τις καλύτερες ρωσικές ταινίες κινούμενων σχεδίων:
Ρωσική σειρά animation “Smeshariki”
Ρωσική σειρά animation “Η Μάσα και η Αρκούδα”
Ρωσική σειρά animation “Φίξικι”
Ρωσική σειρά animation “Ο Luntik και οι φίλοι του”